นิ่วในถุงน้ำดี(Gallstones) เกิดจากการตกผลึกของสารที่เป็นสารประกอบทางเคมีของน้ำดี ส่วนสาเหตุที่ทำให้เกิดการตกผลึกของสารเหล่านี้ เชื่อว่าเกิดจากความไม่สมดุลของส่วนประกอบทางเคมีในน้ำดี การตกผลึกของสารเหล่านี้อาจทำให้เกิดเป็นก้อนนิ่วเพียงก้อนเดียวหรือก้อนเล็กๆ หลายๆก้อนก็ได้

อาการของโรคนิ่วในถุงน้ำดี

1. ท้องอืด แน่นท้อง ปวดเสียดท้อง อาการปวดท้องบริเวณใต้ชายโครงขวา หรือลิ้นปี่ ซึ่งมักเป็นหลังรับประทานอาหารมัน แต่อาการอาจเป็นอยู่นานหลายชั่วโมง แล้วค่อยกลับเป็นปกติ อาจร้าวไปสะบักขวาหรือที่หลัง

2. ถุงน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน จะมีอาการปวดท้องบริเวณชายโครงขวามากขึ้น และมีการตรวจพบการกดเจ็บบริเวณนี้ ร่วมกับมีไข้ และอาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียนด้วย

การตรวจและการวินิจฉัย

หลังการซักประวัติและตรวจร่างการหากสงสัยว่าเป็นโรคนิ่วในถุงน้ำดี แพทย์จะส่งตรวจ ultrasound โดยใช้คลื่นเสียงความถี่สูงตรวจหานิ่ว

วิธีการรักษา รักษาโดยการผ่าตัด ซึ่งปัจจุบันมี 2 วิธี

1. ผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง (Open Cholecystectomy) ปัจจุบันจะเลือกใช้ในการผ่าตัดถุงน้ำดีที่มีการอักเสบมากหรือทะลุในช่องท้อง

2. ผ่าตัดผ่านกล้อง (Laparoscopic Cholecystectomy) โดยการเจาะรูเล็กๆมี่หน้าท้อง ถ้าผู้ป่วยไม่มีอาการอักเสบเฉียบพลัน สามารถทำได้สำเร็จถึงร้อยละ 95 แต่ถ้าถุงน้ำดีอักเสบเฉียบพลันเกิน 3 วัน โอกาสผ่าตัดโดยวิธีนี้จะสำเร็จน้อยลง

วิธีการผ่าตัดผ่านกล้อง

ศัลยแพทย์จะทำการเจาะรูเล็กๆ บริเวณหน้าท้อง 3-4 แห่ง ด้วยเครื่องมือที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับการเจาะหน้าท้องอย่างปลอดภัย ขนาดของรูประมาณ 0.5 ซม. 2-3 ตำแหน่ง และขนาด 1 ซม. ที่สะดืออีก 1 ตำแหน่ง ใส่กล้องและเครื่องมือต่างๆ ผ่านรูที่ผนังหน้าท้องลงไป ศัลยแพทย์จะสามารถมองเห็นถุงน้ำดีและอวัยวะต่างๆจากจอโทรทัศน์ซึ่งกล้องส่งสัญญาณภาพมา ศัลยแพทย์สามารถเลาะแยกถุงน้ำดีออกจากตับ ตัดขั้วของถุงน้ำดีแล้วเลาะส่วนที่เหลือให้หลุดออก เมื่อตัดถุงน้ำดีได้แล้ว จะบรรจุใส่ถุงที่ออกแบบมาโดยเฉพาะ แล้วดึงออกจากร่างกายบริเวณรูสะดือ จากนั้นศัลยแพทย์จะสำรวจความเรียบร้อยเป็นขั้นตอนสุดท้ายก่อนดึงเครื่องมือและกล้องออก แล้วเย็บปิดแผล

ช้อดีของการผ่าตัดถุงน้ำดีผ่านกล้อง

1. อาการปวดแผลหลังผ่าตัดน้อยกว่า เพราะแผลมีขนาดเล็ก

2.อยู่โรงพยาบาล ประมาณ 1-2 วัน ซึ่งถ้าผ่าตัดเปิดหน้าท้องแบบเดิม ต้องอยู่โรงพยาบาลประมาณ 7-10 วัน

3.การพักฟื้นหลังผ่าตัดใช้เวลาประมาณ 1 สัปดาห์ ถ้าผ่าตัดแบบเดิมใช้เวลาพักฟื้นประมาณ 1 เดือน

4.แผลขนาดเล็กดูแลง่ายกว่า และมีโอกาสติดเชื้อน้อยกว่าแผลขนาดใหญ่ เมื่อแผลหายจะเป็นรอยเล็กๆบนหน้าท้องเท่านั้น