TNM คือ ระบบในการพิจารณาว่ามะเร็งอยู่ในขั้นไหน หรือ Staging โดยจะพิจารณาร่วมกันใน 3 ปัจจัยได้แก่

1. T หมายถึง Tumor โดยการพรรณาเกี่ยวกับ ก้อนมะเร็งนั้นจะพิจารณาขนาดของก้อน  โดยก้อนเล็กค่า T จะน้อยกว่าก้อนใหญ่

2. N หมายถึง Node Involement  หรือการแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียง

3. M หมายถึง Metastasis คือการที่มะเร็งแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ

T = Tumor แบ่งเป็น

TX ไม่สามารถประเมินขนาดของก้อนมะเร็งได้
T1 ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของก้อน น้อยกว่าหรือเท่ากับ 2 ซ.ม. โดย T1 สามารถแบ่งย่อยได้เป็น

T1mic – อาศัยกล้องจุลทัศน์เห็นขนาดก้อนเล็กกว่า 0.1 ซ.ม. หรือเรียกว่ามี Microinvasion

T1a – ขนาดก้อน > 0.1 ซ.ม. แต่ <= 0.5 ซ.ม.

T1b – ขนาดของก้อน > 0.5 ซ.ม. แต่ <= 1 ซ.ม.

T1c – ขนาดของก้อน > 1 ซ.ม.

T2  ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของก้อนมากกว่า 2 ซ.ม. แต่ไม่มากกว่า 5  ซ.ม.
T3  ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของก้อนมากกว่า 5 ซ.ม.
T4 ขนาดของก้อนขยายไปจนถึง ผนังหน้าอก หรือผิวหนัง หรือทำให้เกิดการอักเสบจนเห็นผิวหนังที่มีก้อนอยู่เกิดการอักเสบ บวม แดง โดยสามารถแบ่งย่อยได้เป็น

T4a – ก้อนขยายไปยังผนังทรวงอก

T4b – ก้อนขยายไปยังผิวหนังบริเวณทรวงอก

T4c – ก้อนขยายไปทั้งผนังทรวงอกและผิวหนัง

T4d – มะเร็งที่มีการอักเสบ โดยผิวหนังที่เหนือก้อนมะเร็งมีการอักเสบ บวม แดง ร้อน และปวดเมื่อเวลาไปสัมผัส

N = Node Involement แบ่งเป็น

NX ต่อมน้ำเหลืองไม่สามารถประเมินได้  ยกตัวอย่างกรณีที่ได้ทำการผ่าตัด เอาต่อมน้ำเหลืองออกไปก่อนหน้านั้น
N0 = ไม่มีเซลมะเร็งในต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียง
N1 = พบเซลมะเร็งเฉพาะที่รักแร้  แต่ไม่พบที่ตำแหน่งอื่นๆ
N2 = พบเซลมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลืองใต้กระดูกซี่โครง หรือถ้าที่รักแร้จะเป็นแบบติดแน่นกับอวัยวะอื่นด้วย แบ่งย่อยได้เป็น

N2a – พบเซลมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ที่ติดแน่นกับอวัยวะอื่น

N2b – พบเซลมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลืองที่อยู่ข้างใต้กระดูกซี่โครง (the internal mammary nodes) ไม่ว่าจะเห็นโดยการ Scan หรือสัมผัสได้โดยแพทย์ผู้ตรวจ โดยไม่มีหลักฐานว่ามีเซลมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้

N3 พบเซลมะเร็งของต่อมน้ำเหลืองที่อยู่เหนือหรือใต้กระดูกไหปลาร้า หรือพบได้ทั้งต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ร่วมกับใต้กระดูกซี่โครง แบ่งย่อยได้เป็น

N3a – พบเซลมะเร็งของต่อมน้ำเหลืองที่ใต้กระดูกไหปลาร้า (collarbone)

N3b – พบเซลมะเร็งของต่อมน้ำเหลืองทั้งที่รักแร้และใต้กระดูกซี่โครง

N3c – พบเซลมะเร็งของต่อมน้ำเหลืองที่เหนือกระดูกไหปลาร้า (collarbone)

M = Metastasis

Mx = ไม่สามารถประเมินการแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆได้
M0 = ไม่มีหลักฐานของการแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ
M1  = มะเร็งแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ นอกเหนือจากเต้านมหรือต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้

การพิจารณา TNM ร่วมกัน

การจะพิจารณา Staging นั้น จะนำ TNM มาพิจารณาร่วมกัน  เช่นก้อนมะเร็งเต้านมขนาด 3 ซม.(T2) และพบเซลมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลืองที่ีรักแร้เท่านั้น (N1)  ไม่พบหลักฐานของการแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ นอกจากต่อมน้ำเหลืองที่บริเวณรักแร้ (M0)   สามารถเขียนได้เป็น T2 N1 M0

Staging มะเร็งเต้านมโดยใช้ TNM

***  เอกสารอ้างอิง  NCCN (national Comprehensive Cancer Network) – Practice Guideline in Oncology – V.2.2008

ที่มา :- ระบบเฝ้าระวังมะเร็งเต้านม  กรมอนามัย